Foto's maken bij weinig licht

's Winters is het soms moeilijk om een tijdstip te vinden met genoeg natuurlijk licht om mooie foto's te maken. De zon laat zich niet vaak zien en verdwijnt voor je het door hebt. Maar geen paniek!

In dit artikel, inclusief video, geven we een paar simpele tips voor het maken van foto's bij weinig licht. Meer fototips? Die vind je op de Pixum Blog, of lees onze tip over Familiefoto's met kerst.

Vooral in de winter is het overdag snel donker, staat de zon laag en is een ISO van 100 niet altijd mogelijk. Daarom heeft Pixum vijf tips verzameld, zodat je zelfs 's winters prachtige foto's kunt maken.

In tijden van film werd er bijna alleen maar gewerkt met ISO-100-film. Ondertussen zijn camerasensoren zo ongelofelijk ver ontwikkeld, dat je zonder problemen die ISO omhoog kunt schroeven. Er zijn zelfs al DSLR camera's die tot 25.600 ASA kunnen gaan, zonder dat de korels noemenswaardig storend zijn.

Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar ook de instapcamera's zijn tegenwoordig zo goed, dat je rustig bij slecht licht de ISO tussen de 600 en 1.200 kunt instellen.

Daarbij zal natuurlijk een bepaalde hoeveelheid aan korrel ontstaan. Daarom raden we aan dat je, voordat je aan een hele serie van foto's begint, eerst een paar testfoto's maakt. De korreligheid is namelijk uiteindelijk niet alleen van de ISO-waarde afhankelijk, maar ook van de lichtsituatie ter plekke.

Let op: ISO is een goede snelle oplossing voor moeilijke lichtomstandigheden, maar je kunt al veel goedmaken met een lichtgevoelige lens. Dit zegt onze collega Boris: "Een goed objectief voor donkere situaties is echt aan te raden en hoeft helemaal niet duur te zijn. Ik gebruik zelf voor concerten bijvoorbeeld graag een 50mm budget-objectiefje met een diafragma van f/1.8 (minder kan ook, maar zelfs met f/2.8 kom je een heel eind) waardoor de sluitertijd duidelijk korter is dan bij de meeste zoom-objectieven. In situaties waarbij je veel rondbeweegt, zoals events, wil je de sluitertijd zo kort mogelijk houden, zodat je niet volledig afhankelijk bent van je ISO als compensatie voor veel beweging."

Om er echt zeker van te zijn dat jij als fotograaf niet de reden bent van bewogen foto's, gebruik je een statief. Natuurlijk ben je nog altijd afhankelijk van hetgeen dat je wilt vastleggen, maar op deze manier is het duidelijk makkelijker een scherpe foto te maken, zonder afhankelijk te zijn van een extreme ISO of minimaal diafragma. Vooral als je een landschaps- of luchtfoto maakt kun je jouw sluitertijd flink omhoog schroeven om zoveel mogelijk natuurlijk licht op te pikken.

Maar niet alleen in de natuur is een statief met lange sluitertijd ideaal, ook autowegen en steden zijn 's nachts gaaf om te fotograferen. Door van aan drukke straat een foto met flink lange sluitertijd te maken vanaf een stabiel statief, kun je bijvoorbeeld indrukwekkende lichteffecten creëeren. Daarvoor raden we aan dat je gebruikmaakt van een timer, of een afstandsbediening, zodat je niet perongeluk door het indrukken van je knop de foto al schudt.

Het klinkt misschien voor veel fotografen onnatuurlijk, maar veel moderne camera's zien in het donker beter dan het menselijk ook. Daarom is het tegenwoordig vaak daadwerkelijk handiger de autofocus te gebruiken in het donker, dan te proberen zelf scherp te stellen met de hand.

Daarentegen hebben de meeste camera's met tegenlicht juist problemen met scherpstellen en ben je beter af als je even omschakelt. Moeilijk licht is natuurlijk niet altijd "donker", maar ook situaties als tegenlicht zijn vaak een uitdaging. Een tip bij manual focus is om eerst de autofocus zijn ding te laten doen (door eerst alleen scherp te stellen) en daarna pas te switchen naar manual.

Het is natuurlijk het allerleukst als je jouw foto in één keer perfect uit je camera kunt plukken, zoals toen je vroeger je rolletje liet ontwikkelen en je 1 op 1 terugkreeg wat je veroorzaakt hebt... maar er zijn een paar heel fijne dingen te zeggen voor het digitale tijdperk: 1. Je kunt ongelofelijk veel foto's maken, maar ook 2. Je kunt veel gemakkelijker je foto's na afloop bewerken/corrigeren.

Er zijn erg veel verschillende soorten softwares die je kunt gebruiken en mocht je iets krachtigs als Lightroom of Photoshop bezitten, dan is het echt aan te bevelen om je foto's in RAW-formaat te schieten. Dat kun je in je camera-menu instellen. RAW-bestanden zijn ontzettend groot (dus je hebt een flinke SD-kaart en harde schijf nodig), omdat ze extreem veel informatie bevatten over de foto. Bij RAW-bestanden kun je nog achteraf instellingen wijzigen die bij een JPEG allang verloren zijn.

Let op: Je kunt op deze manier veel van je kleuren- en lichtinstellingen nog corrigeren, maar bewogen foto's blijven bewogen. Dus je kunt niet zomaar uit je losse pols een beetje rondklikken in de veronderstelling dat je de foto's sowieso na afloop nog even perfect kunt maken.

Soms is een "go with the flow" instelling een stuk makkelijker dan proberen een situatie te overwinnen. Zo ook bij fotograferen in het donker. Soms is er gewoon niets aan een situatie te redden, dus kun je beter roeien met de riemen die je hebt. Zoals we bij Tip 2 al zeiden, kun je bijvoorbeeld veel leuks doen met een lange sluitertijd.

Ook heb je nog een wereld aan mogelijkheden met HDR-foto's (high dynamic range). Camera's kunnen minder contrasten vastleggen dan je waarneemt met het menselijk oog. HDR is een techniek die dat probeert te compenseren, door een burst van meerdere foto's samen te voegen. Grof gezegd combineert HDR een paar foto's van erg donker, via middel tot erg licht, waardoor een foto met sterke dynamische contrasten ontstaat.